Değerli okuyuculardan üç soru daha geldi, arzediyorum:
**Sualler;
**_1-Merhum Ahmed Avni Konuk'un Mesnevi Şerihini aldım. Birinci cildini aldım. Mesnevi Şerif Şerhleri konusunda ne dersiniz, ülkemizde bu konuda gerekli incelemeler yapılmış mıdır?
2-Hz.Pir'in tarikatlara bakış açısı hayatta iken nasıldı? Hz.Pir'in görüşünü bazı müsteşrikler tarikat anlayışına karşı bir yeni anlayış olarak görür. Bunda hakikat payı var mıdır?
3-Zikir çeşitleri kabaca nasıldır? Devrani zikir, kıyam zikr. Endülüs bölgesinde tarikatlara rastladınız mı ? sanırım ispanyaya veya Fas a ziyaretiniz oldu.
_
Cevaplar:
1) Ülkemizde Mesnevi şerhleriinin en yaygın olanı vaktiyle Milli Eğitim Bakanlığının bastığı Veled İzbudak tercümesidir. Her Mevlevî'nin evinde bulunur. Bundan sonra Sönmez yayınevinin bastığı 16. yy.'da yaşamış Süleyman Nahifi'yi esas alan Âmil Çelebioğlu çalışması geliyor. Sonra Konya'da Tahir ül Mevlevi tercümesi basıldı. Bunları Abdülbaki Gölpınarlı tercümesi izledi. Arada tamam olmamış şekliyle Kenan Rüfai ve 18. yy'da Bursa'da yaşamış Bursalı İsmail Hakkı tercümeleri var. Son basılan Ahmet Avni Konuk tercümesi yıllarca Konya'da Dergahta beklemişti. Şimdi yayınlandı. Sivas valisi Abidin Paşa tercümesi de yenilerde yayınlandı. Yurd dışında en önemli çalışma Reynold Nicholson'a aittir. Özet bu.
2)Hz. Pir Celaleddin Rumi, Irak'lı Necmeddin Kübra'dan mülhem Kübreviyye tarikatının büyüklerindendir. Pederleri Sultan Bahaüddin Veled ve hocaları Burhaneddin Muhakkık-ı Tırmızî Kübreviyye ulularındandı. Muhterem efendim, Müsteşriklerin külli ekserisi karnından konuşur vantriloglardır. Yüz vermeyin**.
**3) Zikir'den murat ferdi zikr mi topluca zikr mi ? Zikr'in eski adı "esma sürmek"ti. Yani Cenabı Hakkın adını arka arkaya devamlı anarak, huşu içinde, kalbî ibadet. Topluca **zikr'**den tarikat törenleri doğmuştur. Bunlar Fez'den Kaşgar'a, Jakarta'ya; Semerkant' tan Tombuktu'ya, Mogadişu'ya kadar enine boyuna tüm yeşil kuşak İslam dünyasında yaygındır. Her yörede kurucusu veya ilham kaynağının adıyle anılırlar. Endülüs ve Fas'ta ve **Afrika'**nın pek çok yöresinde en yaygın tarikat, kabri şerifleri Fez'de bulunan Ahmed ül Ticânî hz. adına varlık gösteren Ticânî tarikatıdır. Bu tarikatın üyeleri vaktiyle **Türkiye'**de heykel kırmakla tanınmıştı. Günümüz **Endülüs'**ünde Darkavî tarikatı var. Bunlar engizisyon artığı. Özet böyle. Saygılar sunarım.
Not: Mesnevi şerhleri sorusunda Hz Şârih Ankaravî İsmail Rüsuhi Dede (vef.1630) şerhi ile **Şefik Can Hoca'**nın şerhlerini atlamışım. İlave ediniz.