Bir sempozyum'a katılmak arzususyla yetkili kişilere yazdığım fakat cevabını alamadığım bir mektubu ehemmiyetine binaen yayınlıyorum
Yard.Doç.Dr.Hikmet Asutay [email protected]
Sayın Asutay,
20. yy.’ın başında Bulgaristan Osmanlı İmparatorluğundan ayrıldıktan sona bu ülkede azınlık statüsüne düşen Müslümanların dini eğitimleri 29 eylül 1913’te Osmanlı Devleti ile Bulgar hükümeti arasında imzalanan “İstanbul protokolu” ile garanti altına alınmıştı. Bu anlaşmanın 7. maddesinde “ Nüvvab ( müftü veya müftü vekili) yetiştirmek üzere bir hususi müessese dahi kurulacak” deniyordu.
Bu anlaşmaya dayanarak meydana getirilen “medresetü’n nüvvab ” 22 eylül 1922 ‘de açıldı. 25 yıl faaliyet göstererek 1947’de Gimnazyum’a dönüşen bu ünlü okulun kurucu kadrosu arasında Bulgaristan’ın ilk seçilmiş müftüsü Hocazade Mehmet Muhiddin yer alıyordu. Bu zat Şumnu’da “hocazadeler” adı ile tanınmış ailemizin büyüklerindendir. Tabib binbaşı Çanakkale gazisi pederim Mehmet Muhlis Şumnu’nun (sonra Uzel) dayısıdır.
“Medreset’ül nüvvab” Bulgaristan Türklerinin en önde gelen eğitim kuruluşuydu. Bu okulun tanınmış mezunlarından Hocazade’nin damadı Osman Kılıç, okulun eğitim ilkeleri konusunda şu görüşü ileri sürmektedir: “Nüvvâb’ın hakikî mâhiyeti, rûhânî olmasıdır. Şu var ki, dini ilimler, fen ve hayatla kâbil-i te’lif bir şekilde okutulmuştur… Nüvvâb’ta din, ilim zaviyesinden geçirilerek okutulmuştur.”
Nüvvab’ın 1947 yılında Bulgar hükümeti ile İslam toplumu arasında varılan bir anlaşmayla “gimnazyum” düz lise şekline girdiği anlaşılmaktadır. Buna daha sonra “Nazım Hikmet Lisesi” adı verilmişti. Son yıllarda yeniden kurularak eski “nüvvab” adını alan okul yeni dönemde, 15 mayıs 2004’te, 16 erkek ve 12 kız öğrenci mezun verdi.
Kuruluşunda eğitim ilkeleri doğrultusunda sürdürülmüş sert tartışmaları ve çeşitli siyasi baskı dönemlerini başarı ile atlatan “nüvvab” günümüzde bu özelliği ile dikkat çekmektedir. 82 yıl önce sadece erkekler için kurulmuş olan okul, yeni dönemde kız öğrencileri de kabul etmektedir. Eski “nüvvab” günümüzde çağdaş bir eğitim kuruluşu görünümüne kavuşmuştur. Nüvvab’ın yeni yüzü, kuruluşu gelecekte “el Ezher” çizgisine yaklaştıracak bir görünümdedir.
Saygılarımla Nezih Uzel Sapanca 9 şubat 2009